Benler hakkında bilgiler

Benler (Nevuslar)

Benler (nevuslar), deride melanosit adı verilen pigment hücrelerinin oluşturduğu topluluklardır. Gözümüzün çok alışık olduğu ve her insanın vücudunda rastlanabilen benler bazı durumlarda ciddiye alınması gereken bir hastalık olabilir.

Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Dermatoloji Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Asuman Cömert Erkılınç “Benler sık görülen iyi huylu deri tümörlerindendir” diyerek her benin tehlikeli olmadığını belirtiyor:

“Bütün benler tehlikeli değildir. Erişkin çağa ulaşan beyaz ırktan bir kişide ortalama 40 ben bulunur. Benler doğuştan olabilir ve yeni doğanların yüzde 1’inde doğumsal benlere rastlanmaktadır. Benler genellikle erken çocukluk çağında ortaya çıkmaya başlar ve adolesan çağda sayıları hızla artar. Ancak 20 – 30’lu yaşlara kadar yeni benler çıkabilir. Benlerin neden oluştuğunu bilmiyoruz. Ama bir kişideki benlerin sayısı genellikle kalıtsaldır. Bunun dışında, hayat boyu maruz kalınan güneş etkisi, ergenlik ve hamilelik gibi hormonal değişiklikler benlerde değişime ve artışa yol açabilir.”

En iyi takibi hasta yapar

Benlerin takibinin çok önemli olduğunun altını çizen Dr. Erkılınç, en iyi takibi kişinin kendisinin yapacağını vurgulayarak nelere dikkat edilmesi gerektiğini şöyle anlatıyor:

“Hiçbir makine ya da doktor, benlerdeki değişimi kendisi kadar iyi saptayamaz. Burada beş tane kriterimiz var. Bunları a, b, c, d, e kriterleri olarak adlandırıyoruz.

A kriteri asimetri özelliğini gösterir. İyi huylu olan benler çoğunlukla simetriktir. Oval veya yuvarlaktır.

B kriteri ise bir benin kenar özelliklerini gösterir. Benin kenarları girintili çıkıntılı yani düzensiz bir şekil almışsa önemsenmelidir.

Üçüncü kriter olan C kriteri renktir. İyi huylu benlerde çoğunlukla tekbir renk hakimdir. Eğer bende homojen kahverengli pigmentasyon yerine alacalı renklenme (siyahlı, beyazlı, pembeli gibi) olmuşsa mutlaka uzmana danışılmalıdır.

D kriteri benin çapını gösterir. Selim olan benlerin çapı genellikle 5 mm’den küçüktür. Eğer bir ben 5 mm. daha büyükse dikkat edilmelidir.

E kriteri ise bir benin aniden deri yüzeyinden yukarıya doğru kabarması ya da büyüklüğünün iki katına ulaşmasıdır. Bu beş kriterin dışında bir benin üzerinde kanama, kaşıntı, ağrı, kabuklanma olması, benin bir bölümünün aniden kaybolması gibi durumlarda da mutlaka bir dermatoloji uzmanına danışılması gerekmektedir.

Bu sayılan özellikler bir benin kötü huylu olabileceği yönünde şüphe uyandırmalıdır. Melanom adlı deri kanseri, pigment hücrelerinden köken alır. Melanomların yaklaşık %30’u benlerden, % 70’i ise öncesinde ben içermeyen normal deri üzerinde gelişir. Melanomlar en sık açık tenli bireylerde, özellikle sarı-kızıl saçlı ve çilli olan kişilerde gelişir. Çapı 10 cm. büyük doğumsal benlerde ve çoğunlukla çapı 5 mm’den büyük ve düzensiz sınırlı olan displastik nevus olarak adlandırdığımız benlerde melanom gelişme riski sıradan benlere oranla daha fazladır.

Güneşten korunmak şart

Sonradan edinilmiş benlerin güneşle çok ilgili olduğunu belirten Dr. Erkılınç bu konuda yapılabilecekleri de şöyle anlatıyor:

“Yeni ben gelişimini önleyecek en önemli davranış biçimi güneşten korunmaktır. Bunun için özellikle saat 10.00 – 16.00 saatleri arasında güneşe çıkmamak, sadece deniz kenarında değil günlük olarak en az 15 koruma faktörlü güneş kremleri kullanmak, yaz aylarında uzun kollu giysiler ile geniş kenarlıklı şapka giymek gibi fiziksel korunma yöntemleri uygulamak ve solaryumdan kaçınmak gerekiyor.”

Dr. Erkılınç son olarak şunları vurguluyor:

“Bir benin kötü ya da iyi huylu olduğunun ayırt edilmesinde klinik görünüm dışında bize yardımcı olan bir takım tanı yöntemlerimiz mevcut. Bunlardan bir tanesi benlerin detaylı içyapılarını bize gösteren ‘dermoskop’ adı verilen optik cihazla muayenedir. Bunun dışında, şüpheli durumlarda kesin tanı için, biyopsi alınarak veya beni cerrahi olarak çıkararak patolojik incelemesinin yapılması şarttır. Diğer tüm kanser tiplerinde olduğu gibi, benlerden köken alabilen melanom adlı deri kanserinde de erken tanı hayat kurtarıcı olmaktadır. Bu nedenle, özellikle beyaz tenli ve çok sayıda beni olan kişilerin öncelikle kendileri tarafından, gerektiğinde de dermatoloji uzmanı tarafından yılda en az iki kere muayenelerinin yapılması gerekmektedir.”

Kaynak: Yeditepe Sağlık